De vierjarige Kira is al jaren onderwerp van debat in een Brabantse gemeente. Haar Somalische moeder en Nederlandse vader gaven hun dochter de achternaam van de vader.
Maar: het stel is niet getrouwd, waarmee het kind automatisch de achternaam van haar moeder krijgt. Tenzij de vader het meisje voor de geboorte had erkend, en dat heeft het ouderpaar verzuimd.
Klein probleempje: Somalische vrouwen hebben formeel geen eigen achternaam, dus heeft kleuter Kira óók geen officiële achternaam. Best lastig in een gedigitaliseerd land als het onze.
Een streepje als achternaam
We moeten voorkomen dat dit kleine meisje als een streepje door het leven gaat. Het is zeer onwenselijk om zonder achternaam te leven”, zegt de rechter streng tegen de ambtenaar van de burgerlijke stand.
De ambtenaar eist namens zijn gemeente dat de achternaam van de 4-jarige kleuter Kira van haar geboorteakte wordt geschrapt. Het meisje zal met slechts een voornaam door het leven moeten.
De reden van dit ongebruikelijke verzoek: de vader en de Somalische moeder van Kira hebben gejokt. “Ze hebben bij de geboorteaangifte gezegd dat ze getrouwd waren. Maar dat zijn ze niet. Dus heeft Kira onterecht de naam van haar vader.”
Daar denkt moeder anders over, laat ze weten via haar tolk: “We zijn wél getrouwd. In de moskee.” De ambtenaar: “Dat is niet rechtsgeldig in Nederland.” Dus is er geen automatisch recht op papa’s achternaam, zegt hij.
De moeder van Kira, een statige Somalische dame, snapt duidelijk niet waarom de ambtenaar zo’n drukte maakt over een naam. De ingehuurde tolk krijgt het haar ook niet uitgelegd.
Had Kira geen Somalische moeder gehad, dan was de rechter snel klaar: gewoon de achternaam van papa veranderen in die van mama.
Maar mama komt uit Somalië. En Somalische vrouwen hebben geen achternaam. De rechter: “Mevrouw heeft geen geslachtsnaam (achternaam, red.), maar een namenreeks.”
Kira’s mama voert de namen van haar vader, haar opa en haar overgrootopa…
Die Somalische namenreeks wordt door de Nederlandse wet niet erkend. Als Kira haar papa’s achternaam verliest, krijgt ze daarom niet haar moeders namenreeks, maar een streepje in haar geboorteakte en in haar paspoort, wat tot grote problemen kan leiden bij instanties en grenscontroles.
De rechter probeert een oplossing te vinden. Hij krijgt daarbij bar weinig hulp van de advocaat van de Somalische. De man valt in voor een collega. Hij bladert tijdens de zitting voortdurend in het dossier om te kijken waar het over gaat en heeft nauwelijks contact met zijn cliënte.
Uiteindelijk komt de raadsman niet verder dan een stelling die niet echt in het belang van Kira lijkt: “Mevrouw buigt voor het recht. Het gevolg is dan inderdaad dat het kind geen geslachtsnaam heeft.” De rechter zucht. Hij is niet blij. “Ik moet hier nog eens diep, heel diep over nadenken.”
Beslissing rechter: de gemeente moet vader de kans geven zijn kind te erkennen. Door zo’n erkenning kan Kira toch papa’s achternaam houden. De rechter verwijst daarbij naar een uitspraak van het Gerechtshof in Den Haag, waarin staat dat een kind vanaf de geboorte recht heeft op een (geslachts-)naam.
Bron: Yolande Sjoukes voor BN/De Stem (22 mei 2007)
