Sophie en de mooiste namen met ph

In 1981 werden 54 meisjes Sophie genoemd. Dertig jaar later zijn dat er rond de 800 en staat ze met stip op 1: we zijn dol op de ph!

Maar wat als je geen zin hebt om de populairste babynaam van het moment te geven en al helemaal niet om voor de alternatieve en ook al zo modieuze spelling ‘Sofie’ te gaan? Je wil gewoon die ph in de voornaam voor je dochter, dus laten we eens naar alternatieven kijken.

Populariteit voornaam Sophie en Sofie
Populariteit voornaam Sophie en Sofie (afbeelding: Meertens Instituut)

Weinig ph-namen

In Nederland hebben zo’n 125.000 vrouwen een ph-naam als eerste voornaam. Er zit opmerkelijk genoeg maar weinig variatie in: er zijn in totaal maar 400 namen met een ph erin. Ongeveer 85 procent van de vrouwen draagt een van de tien populairste ph-namen.

De meest gegeven ph-naam van Nederland is overigens niet Sophie en ook niet Sophia: het is Josephina. Zeker 25.000 Nederlandse vrouwen hebben deze naam in hun paspoort staan. Het gros van deze vrouwen is tussen 1950 en 1960 geboren: het zijn de welbekende collega’s José die nu met de vut gaan.

Populariteit van meisjesnamen met ph in %
Populariteit van meisjesnamen met ph in % (afbeelding: Meertens Instituut)

De eerste nieuwe piek in ph-namen werd in de jaren ’90 veroorzaakt door Stephanie, de tweede rond 2000 door Daphne en de laatste jaren door de exploderende populariteit van Sophie.

Top 10 van ph-namen (hele bevolking in 2006, f-varianten niet meegeteld)

  1. Josephina, Jozephina
  2. Sophia
  3. Sophie
  4. Daphne
  5. Stephanie, Stéphanie, Stephany, Stèphanie
  6. Josephine, Joséphine, Josephien, Jozephine
  7. Josepha, Jozepha
  8. Dimphna, Dymphna, Dijmphna, Dimphena, Dymphena, Dimphina, Dymphina
  9. Philomena
  10. Euphemia

Onder de hele vrouwelijke bevolking van Nederland zijn het vooral de ph-afgeleiden van Jozef die populair zijn: Josephina, Josephine, Josepha. Namen als Philomena en Euphemia zien we nu nog terug in de top 10, maar zijn in onbruik geraakt onder de jongere meisjes.

Sophia werd ook voor de oorlog al veel gegeven en stijgt na een dip tussen 1950 en 1980 weer gestaag in populariteit. Stephanie, Daphne en – ondanks het retrogevoel – Sophie zijn allemaal naoorlogse namen.

Dimpna, of Dimphna

De opvallendste naam in dit lijstje is Dimphna. Het verhaal van de van oorsprong Engelse Heilige Dimpna van Geel (zonder ‘h’) is niet zo prettig: toen ze niet met haar vader wilde trouwen, onthoofdde hij haar. Haar overblijfselen werden overgebracht naar de Vlaamse stad Geel, een tiental kilometers over de grens van Baarle-Nassau.

Het is toch wel heel bijzonder dat de naam van de patrones van de bezetenen en geesteszieken al 1400 jaar trouw (door)gegeven wordt aan vooral Brabantse baby’s. Zeker 1 op de 10 (!) vrouwen die in de gemeente Rucphen geboren zijn, dragen Dimphna (of een afgeleide) als eerste of tweede voornaam!

Populariteit voornaam Dimphna
Geografische verspreiding voornaam Dimphna (afbeelding: Meertens Instituut)

Alternatieve ph-namen

Goed, als je Brabantse en/of katholieke roots hebt, is Dimphna, Dimphe of Dymphine natuurlijk een goede ph-naam. Een ander alternatief voor Sophie is bijvoorbeeld het minder populaire Josephine. Ook een prachtige klassieker die het oude-tante-imago goed van zich af heeft weten te schudden. Josephine laat zich bovendien goed afkorten tot dé modenaam van de jaren ’10: Fien of Fiene. In dit verband ook lekker ingewikkeld te schrijven als Phine of Phien natuurlijk!

Populariteit voornaam Josephine
Populariteit voornaam Josephine in diverse spellingen (afbeelding: Meertens Instituut)

In diezelfde richting kun je denken aan het ‘piepjonge’ Pheline, Philine of Phileine. Die laatste naam werd in 2003 bekend nadat Ronald Giphart’s roman Phileine zegt sorry werd verfilmd. Hoewel de naam ‘liefhebbend’ schijnt te betekenen, lees ik toch vooral ‘vilijn’ (gemeen). Pheline en Philine zijn afgeleid van Felix: ‘gelukbrengend, vruchtbaar’. Deze namen komen slechts enkele tientallen keren per jaar voor.

Als die -ien/-ine klank je aanstaat, kun je natuurlijk ook kiezen voor ouderwetse namen als Adolphine, Christophine of Rudolphine. Heb je ook meteen opa vernoemd. Franse (of Frans-klinkende) namen doen het altijd goed: is Dauphine, Delphine, Saphine, Seraphine of Sophine wat voor je? Philippa en Philippine zijn natuurlijk prima af te korten tot het hippe Pippa.

Korte ph-namen zijn er ook: Aphra, Orpha, Phae (fee), Phebe (febe), Phia (fia), Phil, Phlox (floks) of Sopha bijvoorbeeld. Ook stoer (maar misschien meer voor je nieuwe hond): Memphis of Phoenix.

Of ga je toch voor ultieme romantiek? Aphrodite, Ophelia, Pharaïlde, Raphaelle, Seraphine, Symphorosa…

Ruim 80 ph-alternatieven voor Sophie 

  1. Adolphine
  2. Alpha
  3. Alphonse
  4. Ampharo
  5. Aphinya
  6. Aphra
  7. Aphrodite
  8. Christophine
  9. Christophora
  10. Daphné
  11. Dauphine
  12. Delphi
  13. Delphine
  14. Dymphe
  15. Dymphine
  16. Elphire
  17. Epiphany
  18. Euphemie (‘goede spraak, goede naam’)
  19. Euphrasia (‘welsprekend’)
  20. Josephine
  21. Memphis
  22. Nirphania
  23. Nymphe
  24. Ophelia
  25. Ophélie
  26. Ophira
  27. Orpha
  28. Phae
  29. Phaedra
  30. Pham
  31. Phara
  32. Pharaïlde
  33. Phari
  34. Phebe
  35. Pheline
  36. Phelopine
  37. Phemia
  38. Phi
  39. Phia
  40. Phien
  41. Phil
  42. Philana
  43. Phileine
  44. Philemien
  45. Philène
  46. Philia
  47. Philine
  48. Philippa
  49. Philippine
  50. Philo
  51. Philomène
  52. Philomijn
  53. Philothea
  54. Philou
  55. Phine
  56. Phlox
  57. Phoebe
  58. Phoenix
  59. Phuong
  60. Phylicia
  61. Phyllis
  62. Raphaëla
  63. Raphaëlle
  64. Rudolphine
  65. Saphine
  66. Saphira
  67. Sappho
  68. Selphire
  69. Séphora
  70. Seraphia
  71. Seraphine
  72. Silphy
  73. Siphra
  74. Sopha
  75. Sophae
  76. Sophine
  77. Steph
  78. Stephane
  79. Sylphide
  80. Symphony
  81. Symphorosa
  82. Theophile
  83. Tiphaine
  84. Wolphina
  85. Yuphin
  86. Zephyr

Op eigen risico zou je kunnen kiezen voor Suphaporn* of Cellophane. Ze bestaan echt!

* Meisjesnamen met ‘porn’ (zoals Amporn, Jiraporn, Siriporn, Somporn, Suraporn, Umaporn, Waraporn) komen uit het Thais, waar ‘porn’ onfortuinlijk genoeg ‘zegening’ betekent.

Vaak fout geschreven voornamen: Caitlin en Jayden

Zeynep Sever Miss België in 2009
Zeynep Sever was in 2009 Miss België (foto: Wikipedia)

Het begint al met de populairste meisjesnamen van Nederland. Je krijgt een telefoontje: “Sophie is geboren!” Op het geboortekaartje blijkt het echter een Sofie-met-een-f te zijn en dat zal ze er in haar leven nog vaak bij moeten zeggen.

Ik keek eens naar de top 1.000 van meest gegeven babynamen in 2010 en daarin viel een aantal namen op waarbij het nog veel vaker fout kan gaan. Wat te denken van de (bij elkaar getelde) tweede populairste meisjesnaam van Nederland: Sara. Die naam wordt ook geschreven als Sarah, Zara, Zahra en Zarah.

Met meisjesnamen wordt sowieso creatiever omgesprongen dan met jongensnamen, die veel vaker maar één dominante spelling** hebben. Welke voornamen  in de lijst van duizend populairste babynamen van Nederland kun je op veel manieren schrijven?

Meisjesnamen met minstens vijf verschillende spellingswijzen

  1. Caitlin, Caitlyn, Caithlyn, Caithlynn, Caitlynn, Caithlin, Kaithlyn, Katelynn, Kaitlyn (9)
  2. Zeynep, Zainab, Zaineb, Zaynab, Zayneb, Zeyneb, Zineb (7)
  3. Alicia, Alysha, Alisha, Alyssia, Alycia, Alicja (6)
  4. Jazzlyn, Jazlynn, Jesslyn, Jazlyn, Jeslyn, Jesslyn (5)
  5. Emily, Emmelie, Emmely, Emely, Emmily
  6. Esmee, Esmée, Esmay, Esmé, Esmeé ***
  7. Fay, Faye, Fee, Fé, Fae
  8. Jaylinn, Jaylin, Jaelynn, Jaelyn, Jaylynn
  9. Nikki, Nicky, Nikkie, Niki, Nikky
  10. Romaissa, Romaisa, Romaysa, Rumeysa, Rümeysa
  11. Sara, Sarah, Zara, Zahra, Zarah
  12. Yasmin, Yasmine, Jasmine, Jasmin, Yasemin
Jongensnamen met minstens vier verschillende spellingswijzen

  1. Mohamed, Mohammed, Muhammed, Muhammad, Mohammad, Muhammet (6)
  2. Jayden, Djayden, Jaydon, Jaden, Jaiden (5)
  3. Timo, Thimo, Thiemo, Thymo, Tymo
  4. Aiden, Ayden, Aidan, Aydin (4)
  5. Anthony, Antonie, Antoni, Anthonie
  6. Arjen, Arjan, Aryan, Arian
  7. Casper, Kacper, Kasper, Caspar
  8. Damian, Demian, Damiën, Damien
  9. Keano, Kyano, Kiano, Keyano
  10. Noud, Nout, Naud, Naut
  11. Rafael, Rafaël, Raphaël, Raphael
  12. Rayan, Rayane, Rayaan, Rayhan (en dan tel ik het niet-verwante Ryan nog niet eens mee)
  13. Sepp, Sep, Seb, Zeb
  14. Stijn, Steyn, Steijn, Stein
  15. Thijmen, Tijmen, Thymen, Tymen
  16. Youri, Joeri, Yuri, Yoeri

** Anthony kan an-too-nie of en-tuh-nie zijn (etc. etc.), maar het gaat om het idee.

*** Dat er de afgelopen tien jaar tientallen meisjes geboren zijn die dankzij hun zenuwachtige vader bij het burgerlijke standloket als Esmeé door het leven moeten, betekent niet dat ik hem iemand zou aanraden.