Voornamelijk ♥ alles over voornamen

In 1981 werden 54 meisjes Sophie genoemd. Dertig jaar later zijn dat er rond de 800 en staat ze met stip op 1: we zijn dol op de ph!

Maar wat als je geen zin hebt om de populairste babynaam van het moment te geven en al helemaal niet om voor de alternatieve en ook al zo modieuze spelling ‘Sofie’ te gaan? Je wil gewoon die ph in de voornaam voor je dochter, dus laten we eens naar alternatieven kijken.

Weinig ph-namen

In Nederland hebben zo’n 125.000 vrouwen een ph-naam als eerste voornaam. Er zit opmerkelijk genoeg maar weinig variatie in: er zijn in totaal maar 400 namen met een ph erin. Ongeveer 85 procent van de vrouwen draagt een van de tien populairste ph-namen.

De meest gegeven ph-naam van Nederland is overigens niet Sophie en ook niet Sophia: het is Josephina. Zeker 25.000 Nederlandse vrouwen hebben deze naam in hun paspoort staan. Het gros van deze vrouwen is tussen 1950 en 1960 geboren: het zijn de welbekende collega’s José die nu met de vut gaan.

De eerste nieuwe piek in ph-namen werd in de jaren ’90 veroorzaakt door Stephanie, de tweede rond 2000 door Daphne en de laatste jaren door de exploderende populariteit van Sophie.

Top 10 van ph-namen (hele bevolking in 2006, f-varianten niet meegeteld)

Onder de hele vrouwelijke bevolking van Nederland zijn het vooral de ph-afgeleiden van Jozef die populair zijn: Josephina, Josephine, Josepha. Namen als Philomena en Euphemia zien we nu nog terug in de top 10, maar zijn in onbruik geraakt onder de jongere meisjes.

Sophia werd ook voor de oorlog al veel gegeven en stijgt na een dip tussen 1950 en 1980 weer gestaag in populariteit. Stephanie, Daphne en – ondanks het retrogevoel – Sophie zijn allemaal naoorlogse namen.

Dimpna, of Dimphna

De opvallendste naam in dit lijstje is Dimphna. Het verhaal van de van oorsprong Engelse Heilige Dimpna van Geel (zonder ‘h’) is niet zo prettig: toen ze niet met haar vader wilde trouwen, onthoofdde hij haar. Haar overblijfselen werden overgebracht naar de Vlaamse stad Geel, een tiental kilometers over de grens van Baarle-Nassau.

Het is toch wel heel bijzonder dat de naam van de patrones van de bezetenen en geesteszieken al 1400 jaar trouw (door)gegeven wordt aan vooral Brabantse baby’s. Zeker 1 op de 10 (!) vrouwen die in de gemeente Rucphen geboren zijn, dragen Dimphna (of een afgeleide) als eerste of tweede voornaam!

Alternatieve ph-namen

Goed, als je Brabantse en/of katholieke roots hebt, is Dimphna, Dimphe of Dymphine natuurlijk een goede ph-naam. Een ander alternatief voor Sophie is bijvoorbeeld het minder populaire Josephine. Ook een prachtige klassieker die het oude-tante-imago goed van zich af heeft weten te schudden. Josephine laat zich bovendien goed afkorten tot dé modenaam van de jaren ’10: Fien of Fiene. In dit verband ook lekker ingewikkeld te schrijven als Phine of Phien natuurlijk!

In diezelfde richting kun je denken aan het ‘piepjonge’ Pheline, Philine of Phileine. Die laatste naam werd in 2003 bekend nadat Ronald Giphart’s roman Phileine zegt sorry werd verfilmd. Hoewel de naam ‘liefhebbend’ schijnt te betekenen, lees ik toch vooral ‘vilijn’ (gemeen). Pheline en Philine zijn afgeleid van Felix: ‘gelukbrengend, vruchtbaar’. Deze namen komen slechts enkele tientallen keren per jaar voor.

Als die -ien/-ine klank je aanstaat, kun je natuurlijk ook kiezen voor ouderwetse namen als Adolphine, Christophine of Rudolphine. Heb je ook meteen opa vernoemd. Franse (of Frans-klinkende) namen doen het altijd goed: is Dauphine, Delphine, Saphine, Seraphine of Sophine wat voor je? Philippa en Philippine zijn natuurlijk prima af te korten tot het hippe Pippa.

Korte ph-namen zijn er ook: Aphra, Orpha, Phae (fee), Phebe (febe), Phia (fia), Phil, Phlox (floks) of Sopha bijvoorbeeld. Ook stoer (maar misschien meer voor je nieuwe hond): Memphis of Phoenix.

Of ga je toch voor ultieme romantiek? Aphrodite, Ophelia, Pharaïlde, Raphaelle, Seraphine, Symphorosa…

Op eigen risico zou je kunnen kiezen voor Suphaporn* of Cellophane. Ze bestaan echt!

* Meisjesnamen met ‘porn’ (zoals Amporn, Jiraporn, Siriporn, Somporn, Suraporn, Umaporn, Waraporn) komen uit het Thais, waar ‘porn’ onfortuinlijk genoeg ‘zegening’ betekent.