Koninklijke namen in 2011 (deel 1)

Willem-Alexander, Maxima, Amalia, Alexia en Ariane
Willem-Alexander, Maxima, Amalia, Alexia en Ariane (foto: www.gva.be)

In Groot-Brittannië leidt alle aandacht voor tortelduifjes William en Kate vooralsnog niet tot een babyboom van naamgenootjes. Had het huwelijk tussen Willem-Alexander en Máxima wel zichtbare gevolgen voor de populariteitslijsten?

Willem-Alexander

Willem-Alexander heeft er maar weinig naamgenoten bij gekregen. In zijn geboortejaar waren het er maar liefst vijf en in de tien jaar daarna waren het er in totaal nog een stuk of twintig. Vanaf 1980 wordt er slechts bij hoge uitzondering een Willem-Alexander geboren.

Over dat streepje tussen Willem en Alexander

Bij de geboorte van prins Willem-Alexander in 1967 was het gebruik van een koppelteken in een voornaam nog niet toegestaan. Dankzij de tweede troonopvolger in rij mogen kinderen tegenwoordig officieel Anne-Fleur en Jay-Jay heten: de populairste streepjesnamen anno 2011.

Toen het net ‘mocht’ (ik trof al eerder enkele tientallen samengestelde namen, zoals te zien in de grafiek), pikten ouders het snel op, maar het koppelteken is nooit echt in trek geraakt.

Populariteit jongensnamen met een koppelteken
Populariteit jongensnamen met een koppelteken (bron: Meertens Instituut)

Duizenden jongens kregen begin jaren zeventig een streepjesnaam, ongeveer 1 procent per jaar. Vanaf halverwege de jaren tachtig nam het gebruik van gekoppelde namen af en sinds de eeuwwisseling krijgt een stabiele groep van ongeveer 0,5 procent per jaar zo’n naam.

Bij de meisjes heeft het trouwens veel langer geduurd voordat streepjesnamen in de mode kwamen. Ik denk dat dat komt doordat er maar weinig ’traditionele’ gekoppelde meisjesnamen bestaan: met Anne-Marie ben je er wel zo’n beetje. De laatste namen zijn samengestelde meisjesnamen juist heel modieus, maar dan wel met een modieuze ‘nieuwe’ naam erin: Anne-Fleur en Anne-Sophie bijvoorbeeld.

Populariteit meisjesnamen met een koppelteken
Populariteit meisjesnamen met een koppelteken (bron: Meertens Instituut)

Máxima

Prinses Máxima doet het aanzienlijk beter dan haar echtgenoot. Ruim 40 meisjes dragen haar naam (vaak ook als Maxima-zonder-accent geschreven) als eerste voornaam; nog eens 130 hebben ‘m als tweede of derde naam in het paspoort staan.

Opmerkelijker is de daling van de populariteit van de naam Maxime sinds het bekendmaken van de verloving tussen Lex & Max in 2000. Toegegeven: de naam – in de rest van een wereld een jongensnaam – was na een supersnelle stijging in de jaren ’90 alweer wat op zijn retour, maar de komst van de Argentijnse schone heeft die teruggang niet kunnen stoppen.

Populariteit voornamen Maxima en Maxime
Populariteit voornamen Maxima en Maxime (bron: Meertens Instituut)

En de prinsesjes dan?

Van de pasgetrouwde Her Royal Highness Princess William Arthur Philip Louis, Duchess of Cambridge, Countess of Strathearn, Baroness Carrickfergus zal verlangd worden dat ze de komende jaren voor kleine prinsjes en prinsesjes gaat zorgen. Die krijgen vast zeer traditionele namen.

De Nederlandse prinsesjes kregen ook keurige namen, zij het met een twist. Geen Wilhelmina, Juliana of Emma als roepnaam, er werd dieper in de stamboom gegraven.

Het begon in 2003 met Catharina-Amalia Beatrix Carmen Victoria. Ze lijkt nog altijd het enige meisje in Nederland te zijn dat die naam draagt! Haar roepnaam is Amalia, maar ook bij die iets meer doorsnee naam is nauwelijks een verandering in populariteit te zien. Zo’n 8-10 meisjes worden jaarlijks Amalia genoemd. Als tweede naam komt Amalia iets vaker voor.

In 2005 werd haar zusje Alexia Juliana Marcela Laurentien geboren. Zij is niet vernoemd naar haar ‘verre tante’ (overgrootopa Bernhard had een onwettig kind met die naam), maar naar haar vader. Tot Alexia’s geboortejaar kwamen er hooguit enkele meisjes per jaar bij die Alexia als eerste naam dragen, sinds die tijd zijn het er 10 tot 20.

De hekkensluiter was Ariane Wilhelmina Máxima Ines in 2007. Haar naam doet teveel denken aan op het moment super-uit-de-mode-zijnde namen als Arie, Rianne en Marian, dus ook Ariane vindt weinig navolging.

Al met al

Zowel de namen van Willem-Alexander, Máxima als die van hun kinderen zijn zo specifiek verbonden met het koninklijk huis, dat maar weinig mensen ze ‘durven’ te gebruiken. Of misschien vinden ouders ze gewoon te oubollig, dat kan natuurlijk ook.

Morgen een blik op de namen van de broers van Willem-Alexander: Friso en Constantijn (en hun gezinnen).

 

De bruidskinderen van William en Kate

Pippa Middleton met bruidsmeisjes Eliza en Grace
Pippa Middleton met bruidsmeisjes Eliza en Grace (foto: Life)

Goed, ze zijn alweer dágen geleden getrouwd, maar ik wilde toch nog even wat aandacht schenken aan de jongste bezoekers van het feest: de bloemenmeisjes en bruidsjonkers van William & Kate.

Vier meisjes en twee jongens begeleidden het stel op hun grote dag. Het ploegje werd aangevoerd door de zus van de bruid, Philippa Charlotte Middleton (27), die Pippa wordt genoemd.

De kinderen lijken allemaal via de bruidegom ‘gevonden’:

1. Lady Louise Alice Elizabeth Mary Windsor (7 jaar)

Prins Edward en gravin Sophie zijn de oom en tante van William en Louise is dus een nichtje.

2. Eliza Lopes (3 jaar)

William’s vader prins Charles hertrouwde na de dood van prinses Diana met Camilla Parker-Bowles. Eliza is haar kleindochter en William’s stiefnichtje.

3. Grace Emilie Claire van Cutsem (3 jaar)

Lady Rose Astor en Hugh van Cutsem zijn goede vrienden van prins William en Grace is zijn peetdochter.

4. Hon. Margarita Elizabeth Rose Alleyne (8)

Prins William en Margarita hebben dezelfde overgrootmoeder; de huidige koningin en Margarita’s oma zijn zussen.

5. Tom Pettifer (8)

Tom’s moeder was prins William’s nanny nadat zijn ouders gingen scheiden. Prins William is peetvader van zijn broertje Fred (10).

6. William ‘Billy‘ Lowther-Pinkerton (10)

Billy’s vader Jamie werkt als privé-secretaris voor prins William.

Een beetje teleurstellend lijstje, als het om de namen gaat althans. Ik had gehoopt op wat meer kouwe kaknamen, of in elk geval lekker Britse koosnaampjes zoals Pippa.

Jongensgezin – Meidengezin

Veel aanstaande ouders hebben al moeite met het verzinnen van een jongens- én een meisjesnaam voor hun baby. Laat staan als je dat vier of vijf keer achter elkaar moet doen!

In het tijdschrift Kinderen staat deze maand (mei 2011) een gezin met maar liefst vijf dochters, waaronder zelfs een drieling.

Linda (37) en Harm Basten (39) zijn de trotse ouders van Vera (5), Saar (3) en de 1-jarige drieling Sien, Noor en Cato.

In hetzelfde interview verklaren Josma Hoogendoorn (32) en Mark Alkema (35) dat ze niet zouden weten wat ze met dochters aanmoeten. Hun zoons heten Jasper (6), Tjomme (4) en Siebe en Rinse (2).

Abraham en Sara waren de populairste Joodse voornamen

Sam en Moos

Collega Maarten van der Meer ging met de grove kam door In Memoriam en stelde een interessante lijst samen van de meest gebruikte voornamen onder Nederlandse Joden ten tijde van de Tweede Wereldoorlog.

Alle Sam en Moos moppen ten spijt waren dit niet de populairste namen; die eer ging naar Abraham en Sara (ook een bekende combinatie natuurlijk!).

Er waren in de eerste helft van de vorige eeuw maar weinig overeenkomsten te vinden tussen de Joodse namen en die van de Nederlandse bevolking als geheel. Alleen Jacob bij de mannen en Anna, Elisabeth, Grietje en Johanna bij de vrouwen komen in beide top-25’s voor, aldus Maarten.

Hedendaagse populariteit Joodse voornamen

Sommige namen zijn tegenwoordig (weer) populair, ook onder niet-Joden. Klassiekers als Alexander, Benjamin, David, Nathan, Samuel en Simon staan allemaal in de Nederlandse top 100; Levi (vroeger: Levie)** en Max zelfs in de top 20.

Net buiten top 100 vinden we Aron, Jacob, Maurits en Philip. Andere – deels typisch Joodse – namen zijn helemaal verdwenen: Abraham, Barend, Hartog, Isaac/Isaäc, Joseph, Louis, Marcus, Meijer, Mozes en Salomon.

De meisjesnamen uit de Joodse lijst hebben de tand des tijds deels goed doorstaan. Anna, Eva en Sara zijn mateloos populair, maar dat komt vooral door hun passendheid in de kort-kort-korttrend. Ook namen als Roos (was: Roosje) en Saar (was: Saartje) doen het daarom tegenwoordig goed.

Klassieke namen als Elisabeth, Johanna, Rosa en Sophia zijn ook nog altijd in de top 100 te vinden. Net daarbuiten vinden we nog Esther, Lea en Rebecca, maar alle andere namen zijn al sinds langere tijd (Alida, Bertha, Betje, Clara, Grietje, Henriette/Henriëtte, Leentje, Mietje) of kortere tijd (Judith, Marianne, Rachel) uit de toplijsten verdwenen.

Joodse baby’s anno 2011

Over de naamgeving onder Joods-Nederlandse baby’s anno 2011 is maar weinig bekend. Er wonen nog slechts een kleine 50.000 Joden in Nederland, die naar schatting tussen de 400 en 500 kinderen per jaar krijgen. Als iemand zijn licht kan laten schijnen over de naamgebruiken in deze groep: ik ben benieuwd naar je reactie!

** Dat geldt ook voor de wonderlijke transformatie van Levie naar Levi. In vrijwel alle vooroorlogse bronnen heten mannen Levie en niet Levi. Tegenwoordig heten alle nieuwgeborenen juist Levi. Nu hebben de meeste van die bijna 800 (in 2010) baby-Levi’s natuurlijk geen Joodse ouders, maar moeders die Amerikaanse series kijken en dus geen lee-vie maar een lie-vaai baren. Of vinden hedendaagse ouders Levie te vrouwelijk ogen?

Kort nieuws 24 april 2011

  • Het is een mooi verhaal, van Dawn, Jason, Jason jr, Jayda en Jade, maar wat een hoop jay’s! http://nydn.us/dFeiQ8 #
  • Een Russisch-Amerikaans expatkoppel verwacht een baby in Turkije: een goede internationale naam vinden blijkt lastig http://aol.it/fdjRia #
  • Ferdinand Johan Wilhelm Christiaan Karel Emil Bordewijk (1884-1965) liet vijf van zijn voornamen officieel schrappen http://bit.ly/dUk4nf #
  • Tijdelijk monument met de namen van 710 uit Haarlem weggevoerde Joden komt niet op de kerkvloer van de Janskerk http://bit.ly/gXGv6H #