Schröder niet toegestaan in Duitsland, Jesus soms wel

Duitsland worstelt met voornamen waarmee ouders hun pasgeborene willen ‘opzadelen’. De belangrijkste terugkerende kwestie in het land is het fenomeen ‘geslachtsspecifieke naam’. Waar je in Nederland als meisje Jelle mag heten en als jongen Laura – of dat wordt aangeraden is weer een ander verhaal – wil de overheid in Duitsland namen alleen inschrijven als deze duidelijk herkenbaar voor een jongen óf een meisje zijn.

Zo kwam het tot rechtszaken met ouders die hun kinderen Godot (roman: Wachten op Godot), Pfefferminze (‘pepermunt’), Borussia (een voetbalclub), Rosenherz (‘rozenhart’), Verleihniz (vrij vertaald ‘verhuurder’), Mika (een popzanger), Venus (godin van de liefde), Puschkin (Russische auteur), Leines (‘vlas’), Tjorven (Zweedse meisjesnaam). Soms werd de naam helemaal niet toegestaan en soms alleen als er een geslachtsspecifieke tweede naam werd toegevoegd.

Overigens heeft Duitsland het blijkbaar moeilijk met de invloeden uit andere landen. In Turkije is Ogün bijvoorbeeld een zeer frequent voorkomende jongensnaam, maar in ons buurland werd van de ouders geëist dat zij een tweede – als mannelijk herkenbare – naam aan hun zoon gaven.

Net als in ons land is het niet toegestaan een achternaam als voornaam te geven, tenzij deze al als voornaam in gebruik is. Zo kijkt niemand op van voornamen als Bloem, Robijn of Thomas. Maar als je je kind Jansen wil noemen, zal dat in principe niet worden toegestaan door de ambtenaar van de burgerlijke stand. Ook de Duitse Schröder draagt nu een andere naam: zijn ouders kregen geen toestemming hun zoon zo te noemen.

Opvallend is dat de naam Jesus in Spaanstalige (katholieke) landen en regio’s enorm populair is. In Nederland (en blijkbaar ook in Duitsland) roept Jesus echter steeds vragen op: de ene rechtbank verbood ouders de naam te geven; de andere stond hem juist toe “omdat de naam vaak voorkomt in andere landen.”

Marie & Leon populairst in Duitsland

Waar Marie bij ons een oma-naam is (om precies te zijn: in ieder geval die van mijn oma) en Leon een kortstondige jaren zestig hit, zijn het in Duitsland de populairste babynamen over 2007.

rang in 2007 jongens (tov 2006) meisjes (tov 2006)
1 Leon (-) Marie (-)
2 Maximilian (-) Sophie/Sofie (-)
3 Alexander (-) Maria (-)
4 Paul (+1) Anna, Anne (-)
5 Luca (+1) Leonie (-)
6 Lukas/Lucas (-2) Lena (+2)
7 Felix (+1) Johanna (+1)
8 Elias (+2) Charlotte (+4)
9 David (-) Hannah/Hanna (+9)
10 Jonas (+1) Sophia/Sofia (+7)

Er gebeurde overigens weinig spannends tussen 2006 en 2007: de top 5 bleef er bijna hetzelfde uitzien, met traditionele jongens- en meisjesnamen. Marie gaat al sinds 1999 aan kop; Leon is pas sinds 2006 lijstaanvoerder.

Opvallend is de hoge notering van wat in Nederland alleen nog doopnamen zijn, maar in Duitsland populaire meisjesnamen: Maria en Johanna. Ook namen als Leonie en Lena zijn bij ons allang uit de lijsten verdwenen.

Overeenkomsten zijn er ook, zoals de opkomst van Sophie, Sophia en de diverse overige spellingen in alle West-Europese landen, en bij de jongens de aanwezigheid van Lucas en Luca in de top 10.

Namen die steeds vaker voorkomen, maar nog niet in de top 10 staan zijn Amelie, Emma, Louise (Luise) en Mia bij de meisjes en Ben, Jakob, Louis (Luis) en Noah bij de jongens.

Dat de Duitsers zich minder dan Nederlanders laten beïnvloeden door de media mag duidelijk zijn, daar kon zelfs het schattige ijsbeertje Knut geen verandering in brengen. De naam wordt nog altijd zeer zelden gegeven, en dan meestal als tweede of derde voornaam.

Jihad ook in Duitsland omstreden

Enige tijd geleden was er in Amsterdam grote discussie over de voornaam Jihad. Tot voor enige jaren was dit – net als Osama (‘leeuw’) – een perfect normale Arabische naam.

Jihad, een uniseksnaam die ‘heilige strijd’ betekent, wordt tegenwoordig geassocieerd met oorlog en terrorisme, terwijl de verklaring eigenlijk slaat op een “innerlijke strijd”, die je met jezelf moet voeren om zuiver te kunnen geloven.

Uiteindelijk bleek de naam al zo frequent in Nederland dat het de ouders van een pasgeboren kind niet geweigerd kon worden de naam aan hun dochter te geven.

Ik kan het zo snel niet terugvinden, maar ik kan me herinneren dat de vader van het meisje geen enge bijbedoelingen had. Hij was wat naief geweest in zijn keuze en zijn dochter kreeg al met al een andere voornaam.

Datzelfde kan niet gezegd worden van een andere vader, die zijn kind Jihad wil noemen. De in Turkije geboren Duitse Reda Seyam (47) verdedigde voor de televisiecamera’s de aanslagen in New York en op Bali, enkele jaren geleden.

Grijnzend nam hij zijn zoon op schoot en zei: “Je was nog maar nauwelijks ter wereld en je was in de rechtbank. Jouw strijd is al begonnen”.

Overigens mag hij zijn inmiddels 18 maanden oude zoon gewoon Jihad noemen, ook weer omdat de naam al langer bestaat.